De 'voorzichtig en redelijk persoon' in het nieuw Burgerlijk Wetboek - Archive ouverte HAL Accéder directement au contenu
Article Dans Une Revue Tijdschrift voor Wetgeving Année : 2022

De 'voorzichtig en redelijk persoon' in het nieuw Burgerlijk Wetboek

Résumé

Deze bijdrage bespreekt de invoering van de term voorzichtig en redelijk persoon in het nieuw Burgerlijk Wetboek. Deze collocatie dient de goede huisvader (Lat. bonus pater familias) uit het Romeins recht te vervangen en kadert in het streven naar een modernere – en in dit geval ook genderinclusievere – rechtstaal. Toch werd deze terminologische innovatie niet door alle rechtsgeleerden even warm onthaald en wordt ze door tegenstanders “als een zuiver ideologische aangelegenheid zonder enige weerslag op de werkelijkheid” gezien. Ons doel bestaat erin de nieuwe term voorzichtig en redelijk persoon kritisch te onderzoeken. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar terminologiebeleid en die keuzes waarmee de opstellers van wetgevende teksten geconfronteerd worden. Hiertoe benaderen we rechtstaal als discours (in de betekenis van Koch en Oesterreicher 1985; [1990] 2011; 1994). Dit betekent dat voor de rechtstaal (vanaf nu: rechtsdiscours) bijzondere taalkundige conventies gelden. Enkele voorbeelden zijn de specifieke informatiestructuur van wetteksten (met een opdeling in artikels, paragrafen en leden) en de nominale zinsbouw in juridische teksten. In extreme gevallen vindt men zelfs structuren terug die gelimiteerd zijn tot het rechtsdiscours zelf en niet meer gangbaar (of zelfs mogelijk) zijn in het algemene taalgebruik, zoals de uitdrukking “Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet” (Fr. “A tous, présents et à venir, Salut”) aan het begin van een wet. Deze bijzondere conventies kunnen, ten slotte, taaloverstijgend zijn: zo vinden we de specifieke informatiestructuur van wetteksten en nominale zinsbouw ook terug in rechtsdiscoursen in andere talen. Voor deze kritische, discourslinguïstische reflectie bespreken we drie zaken. In sectie 2 gaan we in op de context van de terminologiewissel, i.e. de hercodificatie van het Burgerlijk Wetboek (zie punt 2.1), en kaderen we deze terminologiewissel binnen de rechtslinguïstische literatuur, waarin enerzijds een onderscheid gemaakt wordt tussen recht als institutioneel en recht als vakspecifiek discours (zie punt 2.2) en anderzijds tussen top-down- en bottom-up-strategieën op het vlak van taalbeleid (zie punt 2.3). In sectie 3 belichten we dan de semantische eigenschappen van de term, waarbij eerst de structuur van de collocatie zelf (zie punt 3.1), daarna haar inherente vaagheid (zie punt 3.2) en de voor- en nadelen van die vaagheid besproken worden (zie punt 3.3). In sectie 4 bespreken we dan het voorkomen van de collocatie redelijk persoon in wetgevende teksten (zie punt 4.1) en teksten uit de rechtsleer (zie punt 4.2). Sectie 5 besluit de bijdrage met een samenvatting en discussie van de inzichten aangeleverd door dit onderzoek.
Fichier non déposé

Dates et versions

hal-04271030 , version 1 (05-11-2023)

Licence

Copyright (Tous droits réservés)

Identifiants

  • HAL Id : hal-04271030 , version 1

Citer

Vince Liégeois. De 'voorzichtig en redelijk persoon' in het nieuw Burgerlijk Wetboek: Een discourslinguïstische voorstelling. Tijdschrift voor Wetgeving, 2022, 23 (2), pp.76-86. ⟨hal-04271030⟩

Collections

UNIV-BOURGOGNE TIL
26 Consultations
0 Téléchargements

Partager

Gmail Facebook X LinkedIn More