Fransız anaokullarında eğitim gören göçmen Türk ailelerinin çocuklarında ortaya çıkan ikidillilik
Résumé
Göçmen ailelerden gelen çocukların dil kullanım ve okullaşma süreçleriyle ilgili çalışmalar, çocuklarının okulda başarılı olmasını ve ana dillerinin aktarılmasını isteyen aileler ve toplumsal bütünleşmeyi hedefleyen siyasetçiler açısından olduğu kadar, okul başarısızlığına daha etkin bir çözüm bulma kaygısı taşıyan eğitimciler açısından da giderek artan bir önem arz ediyor.
Genellikle bu taleplerin karşında, bir yandan ikidililik yanlısı diğer yandan da ikidillilk karşıtı olmak üzere iki farklı söylem bulunyor (Kroll & De Groot, 2005 ; Hélot, 2007 ; Akinci, 2016, basım aşamasında ; ve diğerleri).
Buradan yola çıkarak, bu bildiride, Fransız anaokullarında eğitim gören göçmen Türk çocuklarının etkileşim ve dil yeteneklerinin gelişiminde aile içindeki dil kullanım alışkanlıklarının işlevi ele alınacaktır.
Bu vesile ile, göçmen Türk çocuklarıyla boylamsal bir çalışma gerçekleştirdik.
Anaokulu birinci sınıftan başlayarak ikinci sınıf sonuna kadar çocukların dil yeterliliklerinin gelişimini gözlemledik (Hamurcu, 2015).
Bu çocuklar, evlerinde sadece Türkçe konuşulan (1. Tip) ve hem Türkçe hem Fransızca konuşulan (2. Tip) iki farklı aileden gelmektedir.
Bütüncemiz, bir yetişkin ile çocuklar arasındaki sözel etkileşim örneklerinden oluşmaktadır.
Bu çalışmada karşılıklı konuşmaların konusunu, beden dili kullanımını, söylem türlerini, sözcelerde kipsellleştirmeyi ve sözcük çeşitliliğini inceledik.
Sonuçlar, aile içi dil kullanımı alışkanlıklarının çocukların etkileşimsel ve dilsel yeterlilikleri üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.
1. Tipe ait olan çocuklar, konularını daha çok hakim oldukları Türkçe’den seçerlerken, 2. Tipe ait olan çocuklar, okul eğitimiyle de desteklen Fransızca’dan seçmektedirler. Her iki tipteki çocuklar dilsek eksikliklerini, birinciler Fransızca’da ikinciler Türkçe’de olmak üzere, beden dili ile gidermektedirler. Ayrıca, her iki tip çocukta, gelişimsel açıdan, anaokulu ikinci sınıf sonunda, Fransızca sözlü etkileşimlerde farklılıklar az iken, özellikle sözcük çeşitliliği açısından, Türkçe sözlü etkileşimlerde, birinci Tip çocukların dil yeteneklerinin ikinci Tipe göre daha gelişmiş olduğu görülmüştür.